ULUSLARARASI SÖZLEÅžMELER VE GENEL Ä°ÅžLEM ÅžARTLARIN ÖNEMÄ°

Uluslararası sözleÅŸmeler

 

Ä°rade özerkliÄŸinin kabul edildiÄŸi hukuk düzenlerinde taraflar, aralarındaki sözleÅŸmeye uygulanacak hukuku seçmekte serbesttirler. Taraflar, uygulanacak hukuk olarak satıcının, alıcının, baÅŸka bir üçüncü devletin hukukunu veyahut CISG (Milletlerarası Mal Satımına Ä°liÅŸkin SözleÅŸmeler Hakkında BirleÅŸmiÅŸ Milletler AntlaÅŸması) seçebilirler.

 

Bu AntlaÅŸma (CISG) henüz Türkiye tarafından her ne kadar onaylanmamış olsa da, yapılan sözleÅŸmelerde bu AntlaÅŸmanın uygulanması taraflarca belirtilebilir.  Böylece uluslararası sözleÅŸmelerde uygulanacak hukuk olarak asgari üç hukuk söz konusu olmaktadır. Satıcının ülke hukuku (örneÄŸin Türkiye) alıcının ülke hukuku (örneÄŸin Almanya) ve CISG. Bu örnekler milletlerarası satımlarda sözleÅŸme hazırlığının ne kadar önemli olduÄŸunu açıkça ortaya koymaktadır.  

 

Dikkat edilmesi gereken diÄŸer bir husus da ihtilafların giderilmesi için yetkili kılınan mahkeme. Bir ülke hukukunun uygulanacağı, o ülkenin mahkemesinin yetkili olacağı anlamına gelmez. ÖrneÄŸin sözleÅŸmede Alman mahkemeleri yetkili kılansa da, uygulanacak hukukun Türk hukuku olmasında anlaÅŸma saÄŸlanabilir. Böyle durumda Alman Mahkemesi Türk Kanunlarını uygulayacaktır.

 

Pratik uygulamalar

 

Ülkemizde ihracatçıların büyük bölümü tarafından yapılan ihracat satış sözleÅŸmeleri eksiklik ve hatta hatalar içermektedir.  Ä°nternet’ten yüklenen, baÅŸka ÅŸirket sözleÅŸmelerinden  kopyalanan (terms of contract) ve Ticaret Odaları tarafından hazırlanan örnek sözleÅŸmeler hiçbir deÄŸiÅŸiklik yapılmadan kullanılmaktadır. Bu tür sözleÅŸmeleri kullanmak ihtilafları engellemez, tam tersine ciddi uyuÅŸmazlığa yol acar ve bu nedenle oldukça sakıncalıdır. Bir avukat tarafından ÅŸirket için özel hazırlanan bir sözleÅŸme oluÅŸabilecek ihtilafları en aza indirir ve hukuka baÅŸvurulduÄŸunda tarafları korur.

 

Almanya ile Türkiye arası  ihracatta genel sözleÅŸme ÅŸartların Almanca hazırlanması, Alman ithalat ÅŸirketleri acısından tercih edilmektedir. Ayrıca uygulanacak hukukun Alman Hukuku olması ve uyuÅŸmazlıklarda Alman Mahkemelerin yetkili kılınması da Almanya’da ikamet eden ithalatçı firmalara güven saÄŸlamaktadır. Bu ÅŸekilde hazırlanan ve ithalatçı firmaya sunulan genel sözleÅŸme ÅŸartları firmanıza güveni artırarak yeni müÅŸteriler saÄŸlayabilir.

 

Almanya da faaliyet gösteren giriÅŸimcilerin %95 u  genel iÅŸlem ÅŸartları (Allgemeine Geschäftsbedingungen) ile çalışmaktadırlar. Genel iÅŸlem ÅŸartları, kullanan tarafından ileride yapılacak aynı türde sözleÅŸmeler için önceden hazırlanmış sözleÅŸme ÅŸartlarını içermektedir. Her akit için yenilenmesi ve deÄŸiÅŸtirilmesi  gerekmez. Bu sayede kullanan taraf için büyük kolaylık saÄŸlamaktadır.

 

Genel iÅŸlem ÅŸartlarında yer alan hükümler

 

Temel olarak iÅŸletmenin ihtiyacına ve faaliyet gösterdiÄŸi alana göre hazırlanması gerekmektedir. Åžirket için hazırlanan genel iÅŸlem ÅŸartları sade veya detaylı olabilir. Asgari olarak yetkili mahkeme ve ihtilaflarda uygulanacak hukukun belirlenmesi önem taşımaktadır.  Hatalı ve kusurlu ifalarda (malların sözleÅŸmeye uygunluÄŸu ve alıcının ihlal bildirimi) alıcının hakları, teslim zamanı, tazminat v.b. maddelerin içermesi her iki taraf için emniyet ve güven saÄŸlayacağı kuÅŸkusuzdur.

 

Genel işlem şartları & tasarım bedeli

 

Avukat tarafından hazırlanan genel iÅŸlem ÅŸartları ücrete tabidir. SözleÅŸme hazırlıma bedeli sabit fiyat veya saat ücreti üzerinden hesaplanmaktadır Genelde saat ücreti € 150 ile 250 arası deÄŸiÅŸmektedir.  Genel iÅŸlem ÅŸartlarını bir iÅŸletmenin “bel kemiÄŸi” olarak nitelendirilecek olursak, bu kalem üzerine yapılan tasarrufun ileride büyük maddi zararlara sebep olacağı ÅŸüphesizdir.